Wydarzenia polityczne w Polsce

[Szmer]

Quote:

13 III 1938

Roman Dmowski nie żyje!

Tragiczna wieść obiega Polskę: człowiek uważany za największy autorytet polityczny naszego narodu, ojciec ojczyzny, który jako pierwszy wyraźnie sformułował myśli i wiarę nowoczesnego Polaka w naród jako cel wszystkich ludzkich dążeń - odszedł od nas wczoraj. W całym kraju natychmiast rozpoczęły się spontaniczne manifestacje głębokiej żałoby po Romanie Dmowskim, największym - obok nieodżałowanego marszałka Dowbora-Muśnickiego - Polaku w dziejach. Z pewnością jego pogrzeb z udziałem najważniejszych przedstawicieli państwa stanie się kulminacją tego czasu głębokiego smutku, w jaki popadł nasz naród.

Roman Dmowski, jak podała państwowa agencja telegraficzna, spadł ze schodów w swojej podwarszawskiej rezydencji. Ponieważ nikogo wówczas przy nim nie było, pozostaje otwarta kwestia złowrogiego udziału w sprawie sił wrogich narodowi polskiemu.

Przed elitami polskimi staje też problem wyboru nowego Wielkiego Oboźnego OLN i obsady opróżnionego fotela najwyższego radcy. Takie wydarzenia, jak założenie organizacji "Słowiańskich Orłów" i Polskiej Unii Faszystów, a także ostatni Kongres Patriotów zwołany z inicjatywy gen. Jan Michał Zarucki, każą pytać, czy Obóz Ludowo-Narodowy zdoła zachować swoją rolę przewodniej siły narodu, tak jak by sobie życzył zmarły. Jedno jest pewne: bez dobrotliwego, ojcowskiego wzroku Romana Dmowskiego trudniej się będzie żyło Polakom.

[Szmer]

Polskie Radio

Quote:21 III 1938

Pogrzeb Dmowskiego i niespodzianka.

Tło dźwiękowe

[10:00]
Ze stacji Warszawa Główna wyjechał właśnie specjalny pociąg rządowy, którym delegacja najwyższych osobistości w państwie udaje się do Krakowa, by wziąć udział w uroczystościach pogrzebowych Romana Dmowskiego. W pociągu jadą między innymi: najwyższy radca i prezes Rady Ministrów Igor Chorążewicz najwyższy radca i przewodniczący Polskiej Unii Faszystów Władysław Orlikowski; wicepremier, Wódz Naczelny i minister spraw wojskowych gen. Jan Zarucki, jak również cały rząd i wielu parlamentarzystów. W Krakowie dołączy do nich minister spraw zagranicznych Aleksander Warnowicz, który z powodu nagłej śmierci Romana Dmowskiego przerwał wizytację placówek dyplomatycznych, by być na pogrzebie. Stacja Warszawa I rozpocznie transmisję na żywo z Krakowa o 14, kiedy to w bazylice Mariackiej rozpocznie się uroczysta msza święta. Jak donosi nasz korespondent, już teraz na Rynku Głównym gromadzą się tłumy a policja wraz z żandarmerią pilnują porządku oraz przejścia.

[15:00]
Nastrój na Rynku Głównym w Krakowie jest zarazem smutny i podniosły. Tłum odziany jest na czarno, jednak nad nim powiewa morze biało-czerwonych flag. Laweta armatnia, na której złożona jest trumna z ciałem Romana Dmowskiego, właśnie została poderwana przez dwa białe konie do powolnej, spokojnej jazdy w stronę Wawelu - miejsca wiecznego spoczynku ojca polskiej niepodległości. Z przodu dostojnie kroczy arcybiskup i prymas Polski, kardynał August Hlond. Po obu stronach - biskupi w strojach żałobnych, za nimi Kompania Reprezentacyjna Wojsk Lądowych wraz z orkiestrą grającą marsz żałobny Fryderyka Chopina. Za nimi przedstawiciele władz państwowych, delegacje uczelni wyższych oraz instytucji i organizacji, które wysłały uczestników na uroczystości: bractwa kurkowe, cechy rzemiosła, spółdzielnie rolnicze, związki robotnicze, a także poczet sztandarowy Polskiej Unii Faszystów prowadzony przez członków Wielkiej Rady Unijnej.

[16:30]
<głos spikera łamie się ze wzruszenia>
Tuż pode mną, w krypcie św. Leonarda, Roman Dmowski zostaje złożony w miejsce swego wiecznego spoczynku. Opuszcza nas mąż stanu i patriota jakiego próżno szukać w dziejach nie tylko Polski, ale i całego świata. Opuszcza nas człowiek, który przez całe swoje życie był dla nas jak ojciec, który każdego Polaka kochał jak własne dziecko i zawsze dbał, by nie działa się mu krzywda. <łkanie> Jakże nam teraz żyć na świecie? Któż nas obroni przed tymi, co dybią na ciężko wywalczoną wolność? Co chcą Polskę umęczoną we krwi Czerwonej utopić? Czy ktokolwiek z żywych godzien jest tego, by przyjąć na siebie tak wielkie brzemię, z jakim Roman Dmowski dzielnie kroczył przez całe życie?

[17:00]
To już koniec uroczystości pogrzebowych. Tłum na dziedzińcu i pod zamkiem jakby zamarł, nie mogąc uwierzyć, że Roman Dmowski opuścił ich na zawsze. Z katedry na Wawelu wychodzą przedstawiciele władz państwowych. Widać jak kierowani są, zapewne przez obsługę uroczystości, do przygotowanych samochodów i schodzą w dół wzgórza wawelskiego. Doprawdy smutny to obowiązek, jaki dzisiaj musieli wypełnić... Lecz po drugiej stronie placu słychać jakiś rozgardiasz w dotąd niezmąconej ciszy. Postaram się dotrzeć bliżej i za chwilę powiedzieć państwu, co takiego zakłóca spokój tej wielkiej dla całego Narodu chwili... <słychać trzaski, szum i pojedyncze urywane głosy> ...i sam nie wiem, co się dzieje, ale żołnierze kompanii reprezentacyjnej zwrócili swoje zakończone bagnetami karabiny w stronę pocztu sztandarowego Unii Faszystów... Słychać stąd krzyki i protesty, jednak jak widzę pierścień żołnierzy ani myśli się rozejść... Pod zamek, w miejsce gdzie wcześniej stały rządowe limuzyny, nadjeżdżają szare samochody do przewozu więźniów! Wysiadający z nich żandarmi zaczynają siłą sprowadzać faszystów, wśród nich członków Wielkiej Rady Unijnej... <seria głuchych trzasków, po których następuje dłuższa chwila ciszy>

[17:15]
<spiker ze studia>
Nadamy teraz specjalną odezwę generała Jana Zaruckiego dotyczącą wypadków w Krakowie, których nasi słuchacze byli świadkami.

<rozlega się głos gen. Zaruckiego>

Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej!

Z nieukrywanym smutkiem występuję dziś przed Wami jako posłaniec, który przekazać musi straszną nowinę. Tragedia, którą wszyscy wspólnie opłakujemy, nie była wyłącznie dziełem przypadku! Śledztwo jest nadal prowadzone, ale z uzyskanych dotąd informacji niezbicie wynika, kto odpowiada za śmierć naszego ojca i bohatera narodowego, świętej pamięci Romana Dmowskiego. Wielu z nas spodziewało się tego, ale odsuwało od siebie najczarniejsze myśli, nie chcąc uwierzyć że Polak mógł w tak niecny sposób pozbawić nas równej miary męża stanu. Jednakże jest to prawdą! Spowodowanie wypadku, jaki zabrał życie Romana Dmowskiego, zostało zlecone przez Władysława Orlikowskiego i Polską Unię Faszystów!

Nie mam w tym momencie słów, jakimi mógłbym określić te wieści. Sam w pierwszej chwili nie wiedziałem, co uczynić, jednocześnie nie pozbawiając pamięci o znamienitym mężu godnego upamiętnienia. Jednak nie można było czekać - wszyscy widzimy, co w tej chwili dzieje się na Słowacji, gdzie indywidua pokroju Orlikowskiego atakują władze i Kościół w mrocznym festiwalu śmierci. Żaden z nas, drodzy rodacy, nie chciałby podobnych wydarzeń u nas! Nie chciałby tego dzisiaj w Krakowie, gdyż dość już nam jednej śmierci tak wielkiego człowieka, by dokładać do niej kolejne żywoty!

Dlatego też armia wespół z policją po zakończeniu uroczystości pogrzebowych dokonała aresztowań wśród członków Polskiej Unii Faszystów. Stopień odpowiedzialności poszczególnych zostanie jeszcze ustalony, ale nie można było pozwolić najwyższemu kierownictwu tej przestępczej organizacji na ucieczkę. Jednocześnie deklaruję, iż nie zostało złamane żadne z praw, jakie obowiązują w Rzeczypospolitej. Ubolewam nad tym, że najwyższy radca Orlikowski ma nieograniczony immunitet, jest on jednak faktem i sprawia, że wobec niego nie można zastosować aresztu. Miejmy nadzieję, że pozostali zbrodniarze odpowiedzą za swoje winy, a i sam Orlikowski kiedyś stanie przed sądem - jeśli nie ludzkim, to sądem Boskim.

Jeszcze Polska nie zginęła!

<Koniec przemówienia. W radiu leci "Mazurek Dąbrowskiego">

[Szmer]

Quote:

31 III 1938

Najwyższy radca, MSZ: Igor Chorążewicz powołuje zaruczan

Okazuje się, że siła zamachowców spod znaku gen. Jan Michał Zarucki otwiera im drogę do opanowania państwa. Uległ im nawet premier Igor Chorążewicz. Wszyscy, którzy liczyli na jego niezależność i odporność na naciski, zawiedli się. Po pierwsze, ogłosił, że ustalił z Władysław Orlikowski przed jego aresztowaniem, by miejsce Romana Dmowskiego w Radzie Najwyższej zajął jeden z puczystów - Mieczysław Ledóchowski. Trudno w to doprawdy uwierzyć. Premier ogłosił też dziś dymisję Aleksander Warnowicz z Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Jego miejsce zajął Bogusław Konar, figura jednoznacznie kojarzona z gen. Jan Michał Zarucki. Nieoficjalnie wiadomo, że ten wymusił swoją wolę na premierze groźbą użycia wojska!

W ten sposób stery państwa trafiają w ręce szaleńców dążących do wojny z naszym najważniejszym sojusznikiem, obrońcą naszej niepodległości - Rosją. Coraz większą popularność zdobywają NZP-owcy i komuniści. Czy coś jeszcze może nas uratować od katastrofy? Chyba tylko płk Józef Ignatowicz i jego "Słowiańskie Orły"!

[Szmer]

Quote:

2 IV 1938

Zbrojny bunt komunistyczny w Jaworznie - "dąbrowszczacy" atakują

Jakiś czas temu prasa donosiła o działalności czerwonych bandytów "dąbrowszczaków" napadających pod wodzą tajemniczego "Materaca" na posterunki policji w południowej Polsce. Obecnie ich działalność stała się daleko niebezpieczniejsza. Oto oddział 50 bojówkarzy, zbrojnych po części w broń palną, wsparł komunistyczny strajk w Jaworznie (Zagłębie Sosnowskie). Buntownicy, działający z pewnością na zlecenie Kominternu, przystąpili do likwidacji posterunków policji i urzędów państwowych w mieście. Miejski komitet strajkowy, zdominowany przez KPP, ogłosił powstanie "Republiki Jaworzna". Podgrzało to nastroje w całym Zagłębiu. Czyżby Komintern, korzystając z trudnej sytuacji Polski, usiłował oderwać od nas te tereny?

[Szmer]

Quote:

14 IV 1938

W obliczu zagrożenia potrzeba odpowiedzialności (list otwarty)

Chociaż nieoficjalnie już wiadomo o załagodzeniu kryzysu w stosunkach z Rosją, sytuacja w kraju jest coraz bardziej niebezpieczna. Wszystko wskazuje na to, że USDiL, NZP i KPP na spółkę mamią lud i szykują naszemu krajowi rewolucję, nawet za cenę gospodarczej katastrofy i skazania setek tysięcy osób na nędzę. Nie wspominając już o działalności policji politycznej na wzór Kominternowski.

Dlatego więc zwracamy przywódców naszego narodu, władze państwowe i działaczy politycznych, zarówno frakcji zaruczańskiej, jak i słowianofilskiej. Domagamy się zdecydowanych działań, by strajki zakończyły się, a polska gospodarka znowu działała normalnie. Domagamy się, jako obywatele, by prowokatorzy i podżegacze zamieszek zostali przykładnie ukarani. Wzywamy też cały naród do solidarności i wspierania rozwoju naszej ojczyzny, pod kierownictwem Rządu.

Krajowa Izba Gospodarcza
Klub Przedsiębiorców OLN

[Czerwony]

Quote:

Polska i Rosja ramię w ramię przeciwko fali komunizmu

W Warszawie zakończyły się międzysojusznicze konsultacje Ministra Spraw Zagranicznych, doc. Bogusława Konara, z jego rosyjskim odpowiednikiem Igorem Popowem. Główna ich część dotyczyła renegocjacji tzw. Paktu Antykominternowskiego, stanowiącego polityczną i militarną umowę w celu obrony przed agresywną polityką komunistów.

Umowa oczekuje teraz na ratyfikację przez premiera Chorążewicza. Równocześnie MSZ podało do publicznej wiadomości pełną treść poprzedniego tekstu umowy, wynegocjowanego przez Aleksandra Warnowicza w lutym w Piotrogrodzie - mowa w nim między innymi o konieczności konsultowania z Rosją każdego zawieranego przez Polskę traktatu oraz o oddaniu armii polskiej pod rosyjskie dowództwo. Jak podkreślił min. Konar, "umowy Warnowicza dały Polsce gorszą pozycję negocjacyjną aniżeli mieliśmy jeszcze kwartał temu". Na tym tle, nowy pakt nie prezentuje się źle. Na jego mocy powołane zostaje wspólne dowództwo wojskowe wszystkich państw, które będą stronami umowy. Zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi przekazywane jest tylko na okres wojny i tylko wybranemu wspólnie dowódcy, który z kolei ma prawo wyznaczania jedynie strategicznych kierunków działań.

W kwestii polityki zagranicznej Polska i Rosja przyjmują wzajemne zobowiązanie konsultowania umów o charakterze wojskowym i tych zawieranych z Kominternem. Minister Konar wyraził przekonanie, że z uwagi na możliwie najkorzystniejsze warunki pakt zostanie ratyfikowany. "Umowa ta stanowi cenny wkład w ograniczenie komunistycznych wpływów w Europie" - stwierdził - "tym bardziej cenny w obliczu ostatnich wydarzeń politycznych we Francji czy też inspirowanych przez Komintern ruchawek w Jaworznie. Polska i Rosja opowiadają się za stabilnością i poszanowaniem granic, gwarantującymi pokój i współpracę międzynarodową."

[Szmer]

Quote:

25 IV 1938

Powstaje Stronnictwo Ludowe "Piast"

Wczoraj z PSL wystąpiło dziewięciu posłów, m.in. ważni działacze - Wincenty Witos i Maciej Rataj. Stwierdzili oni, że obecna polityka władz partii "jest szkodliwa dla Polski i chrześcijaństwa". Dziś założyli zaś nową partię, Stronnictwo Ludowe "Piast" - na wzór prawicowego PSL "Piast" sprzed zjednoczenia ludowców w 1925 r. Mówi się, że rozłamowcy wystąpili za zachętą zaruczan, szukających w partii sojuszników przeciwko słowianofilom. Być może więc SL"P" stanie się suto karmioną przybudówką OLN. Nie wiadomo jeszcze, jak do posunięcia Witosa odniesie się nadal przetrzymywany w szpitalu MSW Maciej Ryszewski.

"Dąbrowszczacy" rosną w siłę

Armia bezrobotnych, która powstała po masowych zwolnieniach, robi się coraz bardziej niebezpieczna. Ponieważ NSP niemal zaprzestało działań, coraz mocniejsi stają się komuniści. Bojowa organizacja "dąbrowszczaków" rozrasta się na cały kraj i działa wręcz prężniej niż sama KPP. Na ulicach pojawiają się niebezpieczne wywrotowe zbiegowiska, zdarzają się napady na przedsiębiorców i funkcjonariuszy publicznych. Wczoraj na Marymoncie banda czerwonych bojówkarzy napadła na oddział "Słowiańskich Orłów" i porwała sztandar. Komuniści stają się dla faszystów coraz groźniejszą konkurencją.

[_MCK_]

Quote:

Orlikowski wraca do gry

Władysław Orlikowski, członek Rady Najwyższej i lider zdelegalizowanej PUF wraca na polską scenę polityczną. Po pokazie swoich dyktatorskich zapędów przez generała Zaruckiego, który nielegalnie zatrzymał uczestniczącego w uroczystościach pogrzebowych Orlikowskiego, przetrzymywał w Krakowskiej Komendzie Głównej oraz co najgorsze bezpodstawnie oskarżył najwyższego radcę o udział w rzekomym spisku na życie Romana Dmowskiego, mogło by się rzec, że ,,młody wilk faszyzmu" został zmarginalizowany politycznie. Nic bardziej mylnego. W końcu, nie mając dowodów, służby specjalne musiały zwolnić Władysława Orlikowskiego. Podobno został on przetransportowany do ambasady rosyjskiej. Według osób związanych z ,,Orlikiem", najwyższy radca nosił się z zamiarem udania się na emigrację do Rosji, Włoch lub nawet Hiszpanii. Jednak gdy okazało się, że wielu członków PUF, w tym wszyscy członkowie Wielkiej Rady Unijnej a nawet poseł na sejm, Zenon Tracz są dalej, nielegalnie przetrzymywani w więzieniach i aresztach, Orlikowski zmienił zdanie. Jednemu z dziennikarzy, którzy mięli szczęście go spotkać powiedział: ,,Wracam, nie zostawię moich bojowników w walce o faszystowską Polskę na pastwę Zaruckiego. Wracam na front aby kontynuować moją walkę. Żadne aresztowania w tym mi nie przeszkodzą."
Jak na razie wystąpienia publiczne nie wchodzą w grę, gdyż bezpodstawne oskarżenia Zaruckiego zrobiły swoje i część społeczeństwa ufa swojemu ,,wodzowi". To sprawia, że Władysław nie jest bezpieczny. Porusza się on po kraju opancerzonym samochodem w towarzystwie dobrze uzbrojonej obstawy.

[_MCK_]

Quote:

Orlikowski powołuje Gwardię Bezpieczeństwa

W związku z działalnością generała Zaruckiego, który swoimi bezpodstawnymi oskarżeniami, spowodował wrogie nastawienie części społeczeństwa wobec najwyższego radcy, Władysławowa Orlikowskiego oraz niemożności zapewnienia mu ochrony przez służby specjalne, rządy Rosji i Włoch zdecydowały się zadbać o bezpieczeństwo ich strategicznego sojusznika. Specjalnym dekretem najwyższego radcy, powołano do życia Gwardię Bezpieczeństwa. Organizację mającą na celu zapewnienie ochrony polskim przedstawicielom władzy, będącym ścisłymi sojusznikami narodu rosyjskiego i narodu włoskiego. Ta formacja, złożona z ok. pięćdziesięciu, świetnie wyszkolonych żołnierzy ma za zadanie zapewnić maksymalne bezpieczeństwo oraz nietykalność osobistą, Władysławowi Orlikowskiemu. Oprócz Polaków, należą do niej osoby narodowości włoskiej i rosyjskiej, głównie weteranów walk w Hiszpanii. Organizacja działa na podstawie umowy pomiędzy najwyższym radcą a rządami Rosji i Włoch. Nie podlega ona polskiej władzy. Jest to na wypadek kolejnych prób polskich służb wiernych gen. Zaruckiemu, chcących zatrzymać i nielegalnie przetrzymywać Orlikowskiego. Komendantem gwardii został Witalij Marmiełow, weteran wojenny i był rosyjski komandos. O powadze z jaką Rosjanin podchodzi do swojej nowej roli świadczą jego słowa: ,,Każdy kto swoim działaniem spróbuje zakłócić bezpieczeństwo Władka, musi się liczyć z naszą ostrą reakcją. Nie zawahamy się strzelać".

Witalij Marmiełow- komendant Gwardii Bezpieczeństwa

[Zgredźmin]

1 maja 1938

Quote:Rozłam w PSL, co go spowodowało?

Całkiem niedawno 9 polityków PSL postanowiło wystąpić z owej partii i stworzyć nową o nazwie Stronnictwo Ludowe "Piast". Oficjalnie liderzy owej grupy oskarżyli władze PSL o działania szkodliwe dla Polski i dla Chrześcijaństwa. Zastanawiające jest że Wincenty Witos i Maciej Rataj nie zgłaszali tego typu zastrzeżeń wcześniej kiedy PSL rzekomo podejmowała owe szkodliwe działania. W oficjalnym oświadczeniu p.o. prezesa PSL Andrzeja Krukowskiego możemy przeczytać: "Nigdy wcześniej nie słyszałem od pana Witosa, Rataja czy innych posłów którzy oderwali się od PSL zastrzeżeń co do kierunku działań partii. Owszem pojawiły się informacje że część posłów zamierza założyć własne stronnictwo ale jak udało mi się dowiedzieć spowodowane to było nie tyle rozbieżnościami ideologicznymi co chęcią zysku i eksponowanych stanowisk które rząd i ONL miało zaproponować rozłamowcom z SL "Piast". Należy jasno powiedzieć że zdradzanie ruchu ludowego z pobudek czysto ambicjonalnych i chciwości należy piętnować z całą stanowczością. Jednakże, a mam nadzieję że kiedyś ten dzień nadejdzie, nasi niedawni koledzy z partii pójdą po rozum do głowy [interwencja cenzury]. Chcę jasno powiedzieć że wtedy kiedy SL "Piast" zechce ponownie zjednoczyć ruch ludowy PSL przyjmie ich z otwartymi ramionami tak jak w przypowieści o synu marnotrawnym".

Redakcja

1 maja 1938

Quote:Krukowski w Galicji promuje postulaty PSL dla wsi.

W okolicach Stanisławowa rozpoczął swoją bezpośrednią agitację na wsi p.o. prezesa PSL Andrzej Krukowski gdzie rozpoczął promowanie wśród mieszkańców wsi 6 postulatów PSL dla wsi. Są nimi demokracja, parcelacja ziemi, edukacja, ochrona zdrowia, elektryfikacja i mechanizacja. Podczas spotkań z mieszkańcami okolicznych wsi lider PSL przedstawiał ludności chłopskiej potrzebę reform ustrojowych które z pewnością poprawią w ostatecznym rozrachunku ich byt i pozycję społeczną, rozwinął pogląd że wkład wsi w życie gospodarcze kraju jest tak ogromne [interwencja cenzury] Aby zmienić ten stan rzeczy należy nie tylko przeprowadzić demokratyzację ale parcelację majątków szlacheckich na skalę ogólnokrajową i przekazanie tych majątków chłopom na zasadach równego szacunku do siebie chłopów i wielkich posiadaczy ziemskich. Dwa poprzednie postulaty według szefa PSL są niezbędne aby poprawić poziom życia ludności wiejskiej, wprowadzenie elektryfikacji, powszechnej edukacji, ochrony zdrowia i mechanizacji spełnią się [interwencja cenzury]

Lider PSL wezwał też do podnoszenia świadomości chłopów podczas niedzielnych mszy świętych na których tłumnie zawsze stawiają się tradycyjnie wychowani mieszkańcy wsi. [interwencja cenzury]

W związku też ze zwiększoną aktywnością lidera PSL na Galicji w wielu miejscach doszło do wystąpień chłopskich choć o charakterze pokojowym. Mieszkańcy wsi z okolic Lwowa, Stanisławowa, Gródka Jagiellońskiego, Rawy Ruskiej, Tarnopola i Przemyśla domagali się spełnienia przez władzę postulatów przedkładanych przez PSL.

Redakcja