Biełarus

[poulenc]

Białoruski dziennik wydawany w Wilnie reaktywowany po wojnie przez środowiska niepodległościowe, wcześniej była to gazeta katolicka, jednak poprzedni właściciele przekazali ją kilku przedstawicielom mniejszości białoruskiej na Litwie. Dostępny nie tylko na Litwie, ale i na Białorusi. Na ziemie pod administracją Polską trafia w formie tygodnika.

[bodek]

og: a zgoda jest?

[poulenc]

Szmer pozwolił. Won.

[poulenc]

Quote:

Reaktywacja Białoruskiego Instytutu Gospodarki i Kultury

Zachęceni aktywnością Ukraińców, Białorusini też aktywizują się w wielu sferach życia publicznego i nie tylko. W zeszłym tygodniu, 20 maja został reaktywowany Białoruski Instytut Gospodarki i Kultury (Беларускі Інстытут Гаспадаркі і Культуры), organizacja mająca jeszcze przedwojenny rodowód. Reaktywacje zainicjowali działacze białoruscy głównie z Mińska oraz Baranowicz, lecz w I Zjeździe Organizacyjnym wzięli udział przedstawiciele praktycznie wszystkich terenów zamieszkałych przez Białorusinów. Nowy przewodniczący Rady Centralnej, Mikałaj Szkialonak mówi o konieczności przywrócenia normalnego życia kulturalnego oraz zapowiada rozpoczęcie działań BIGiK już na czerwiec. Celem organizacji ma być organizowanie oświaty białoruskiej, życia kulturalnego na wsi, świetlic oraz bibliotek wiejskich a także ma organizować pożyczki dla chłopów oraz prowadzić rozbudzanie białoruskiej świadomości narodowej, popieranie przedsiębiorczości, rolnictwa, przemysłu, rzemiosła i sztuki ludowej, kształcenie zawodowe ludności białoruskiej. Cele mają być realizowane poprzez zakładanie spółdzielni rolniczych, organizowanie odczytów oświatowych, imprez rocznicowych, wystaw gospodarczych, koncertów i innych występów artystycznych, otwieranie bibliotek, czytelni i domów ludowych. Tymczasową siedzibą rady centralnej ma być Wilno, jednak w najbliższych tygodniach ma być przeniesiona do Mińska.

[poulenc]

Quote:

Odrodzenie naukowe na ziemiach Białoruskich

Mimo, że nauka białoruska nie miała aż tak ciężkiej sytuacji jak mogło by się wydawać, to dopiero po wycofaniu się administracji radzieckiej z ziem wschodniej Białorusi oraz głównego ośrodka akademickiego, Mińska, można mówić o pełnej swobodzie. W lutym reaktywowano na Grodzieńszczyźnie Białoruskie Towarzystwo Naukowe, skupiające w swoich strukturach głównie nauczycieli oraz organizatorów oświaty na tamtych terenach. Z kolei dwa tygodnie temu w Wilnie została powołana do życia organizacja będąca kontynuatorką Towarzystwa Szkoły Białoruskiej(Таварыства беларускай школы) oraz w mniejszym stopniu też Instytutu Kultury Białoruskiej(Інстытут беларускай культуры), przejmująca jednak nazwę tej drugiej dodając do nazwy słowo ''Narodowy"( Інстытут национальный беларускай культуры). Do czasu powołania władz białoruskich ma pełnić funkcje tożsame do ministerstw nauki czy oświaty w innych krajach. Pierwszym zadaniem przed którym musi stanąć to rozwiązanego w czasie wojny Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego, a także rozważenie powołania do życia nowych placówek akademickich oraz oświatowych niższego szczebla. Istotnym problemem są, tymczasowe przynajmniej, braki w kadrze nauczycielskiej, jednak wielu z przedstawicieli białoruskiej oświaty powraca z emigracji do kraju, co daje nadzieje na szybkie rozwiązanie problemu. Na pierwszego Prezesa Rady Centralnej został powołany Jakub Kołas, członkami Instytutu zostali także inni zasłużeni dla rozwoju kultury i nauki białoruskiej, między innymi Ściapan Niekraszewicz, białoruski historyk i archeolog, pierwszy rektor BUP Uładzimier Piczeta, archeolog i etnograf Iwan Łuckiewicz, pisarz i dramaturg Franciszak Alachnowicz, geograf Arkadź Smolicz, wieloletni wykładowca Politechniki Warszawskiej Vacłaŭ Ivanoŭski, kompozytor i wybitny badacz folkloru Ryhor Szyrma czy chociażby Symon Rak-Michajłouski, Wiaczesław Bogdanowicz, teatrolog Fłaryjan Żdanowicz, Mikałaj Szkialonak, Pawał Karuza, Anton Łuckiewicz, Bronisław Taraszkiewicz, Dzmitryj Czarnuszewicz, historyk literatury Maksim Harecki, Stefan Majchrowicz, Feliks Stackeviĉ, Ignacy Dworczanin oraz wielu innych. Odbudowa życia kulturalnego i naukowego jest esencjonalne dla odrodzenia narodu białoruskiego a także jest wyraźnym sygnałem, że Białorusini są dość zdeterminowani w walce o zachowanie narodowości i dorobku kulturowego. Jednakże przed Instytutem jest sporo pracy, gdyż zniszczenia wojenne oraz lata rusyfikacji oraz polonizacji zrobiły swoje, toteż istotne będą także tak podstawowe rzeczy jak popularyzacja języka białoruskiego zarówno w łacince jak i cyrylicy czy też walka z analfabetyzmem.

Sokrat Lawon Kasmowicz

[poulenc]

Quote:

Powołano do życia II Białoruski Komitet Narodowy

1 Czerwca w Mińsku przedstawiciele środowisk centrowych, prawicowych oraz ogólnie pojmowanego podziemia narodowowyzwoleńczego( także tego o charakterze socjalistycznym, nie komunistycznym) na specjalnej konferencji zwołanej przez władze NRBW oraz szefów czołowych ugrupowań politycznych ogłosili powstanie Białoruskiego Komitetu Narodowego. By nie było nieporozumień dodano liczbę porządkową ''II", by nie mylić go z Białoruskim Komitetem Narodowym działającym po I Wojnie Światowej. Jednak celowo użyto tej samej nazwy, gdyż jak poprzedniczka ma koordynować działania białoruskich ruchów politycznych oraz partii działających na terenie Białorusi. Na czele Rady Przedstawicielskiej BKN, głównego organu zarządzającym działaniami tej organizacji stanął Radasłaŭ Astroŭski, a jej członkami Adam Stankievič, Franciszak Alachnowicz, Wasil Rahula, Iwan Hiełda, Anton Łuckiewicz, Mikałaj Szkialonak i Sokrat Kasmowicz. Organizacja na razie nie mówi o konkretnych celach politycznych poza zabieganiem o niepodległość Białorusi oraz reformie rolnej, głównie parcelacji ziemi między chłopów która w Związku Radzieckim była poddana kolektywizacji, chłopom bezrolnym nawet za darmo. Obecnie bardziej się mówi jednak o tym pierwszym punkcie, czyli niepodległości Białorusi. Dosłownie kilka dni temu zostały wyzwolone wszystkie tereny byłej już BSRR, tak więc poczyniony został kolejny krok w stronę jej uzyskania. Nieoficjalnie mówi się o rozmowach na temat powołania prowizorycznego rządu, który miałby już w 100% oficjalnie reprezentować interesy Białorusi. Plotki te głównie biorą się z potępienia przez środowiska białoruskie działań rządu emigracyjnego, który waha się co do własnego stanowiska w sprawie Białorusi.

cd. na stronie 3

Stiepan Łobowicz