Wydarzenia społeczne w Polsce

[Czerwony]

Quote:

Polska w żałobie

Cały kraj pogrążył się w bólu i rozpaczy po nagłej śmierci Najwyższego Radcy i przywódcy OLN, Romana Dmowskiego. Dla upamiętnienia wielkiego Polaka, rząd ogłosił tydzień żałoby narodowej. Flagi państwowe przy urzędach, jednostkach wojskowych i placówkach dyplomatycznych zostały opuszczone do połowy masztów i przepasane kirem. Odwołano zaplanowane festiwale, koncerty i zawody sportowe.

Jeszcze przed ogłoszeniem żałoby Polacy spontanicznie oddawali cześć pamięci Romana Dmowskiego. Koło Zamku Królewskiego, miejsca urzędowania Rady Najwyższej, stoją już setki - jeśli nie tysiące - zniczy, tworząc niezwykły dywan z ich niewielkich płomyków. Tłum na Placu Zamkowym dzień i noc modli się za duszę Romana Dmowskiego i za pomyślność Ojczyzny, pozostawionej bez jego ojcowskiej opieki. Podobne sceny można oglądać na głównych placach wszystkich największych miast w Polsce. W Krakowie zabił Dzwon Zygmunta, w kościołach trwają nabożeństwa żałobne.

W samym Zamku Królewskim, jak również w polskich ambasadach na całym świecie, wystawiono księgi kondolencyjne. Z całego świata napływają wyrazy smutku i współczucia. Jako pierwszy złożył je w imieniu Narodu słowackiego książę Atanazy I, zaraz po nim premier Włoch Benito Mussolini, wódz Wszechrusi Iwan Komarenko oraz przywódca Hiszpanii, generał Francisco Franco.

[Ksawer]

Quote:

25 III 1938

Szansa na kolejną reformę!

W godzinach porannych minister Ledóchowski odwiedził w szpitalu MSW przebywającego na kuracji Macieja Ryszewskiego z ruchu chłopsko-ludowego. Minister dał wyraz dziennikarzom przebywającym pod szpitalem, że resort wypłaci Ryszewskiemu "naturalną rekompensatę" za czynności które zostały wykonane nie przez policjantów, ale grupę Mazurka, albowiem zawiniły proceduralne kwestie w Policji. Dodał także, że wrogowie Państwa to wrogowie obywateli i należy ich tępić z całą surowością.

Maciej Ryszewski w dobrym stanie zdrowia, po wyrażeniu opinii przez lekarzy, spotkał się z ministrem by odmówić też kwestie chłopskie. Minister Ledóchowski powiedział, że "poprosi pana Ryszewskiego o to by przekazał na jego ręce postulaty i aktualne problemy polskiej wsi", a następnie "przekaże je na ręce premiera, bądź wicepremiera Zaruckiego". Po zakończeniu spotkania powiedział - "Musimy doprowadzić do rozmów na temat kształtu polskiego rolnictwa. Kwestia reformy rolnej musi być rozwiążana na drodze kompromisu wszystkich stron zainteresowanych, aby w przyszłości uniknąć dyktatu jednej ze stron."

Na pytanie czy rząd zaproponuje własną koncepcje i jaka ona będzie odpowiedział: "Chcemy usatysfakcjonować wszystkie zainteresowane strony. Jako ministrowi odpowiedzialnemu za sprawy wewnętrzne zależy na ustabilizowaniu spraw wsi aby uniknąć w przyszłości kolejnego "incydentu rzeszowskiego".

- "Wbrew fałszywej propagandzie będę orędownikiem porozumienia." - dodał. Jak zapewnia minister niebawem złoży postulaty ludowców na posiedzeniu rządu i zostanie zainicjowana grupa konstultacyjna ds. realizacji zadań rolnictwa. Pierwszym jej zadaniem bedzie przygotowanie projektu reformy rolnej. Ryszewski zaś nazwał obietnice "satysfakcjonującymi" i wezwał do "dialogu", który może przynieść rzeczowe rozwiązania.

[Nerkare]

Quote:

PRAWDA - gazeta narodowa czyli głos wolności

Gazeta w formie ulotki rozdawana ludziom

Zabijają kolporterów Prawdy!

Kolporterzy gazety "Prawda" są masowo zatrzymywani przez podległą Ledóchowskiemu Policję. Reżim Zaruckiego zwalcza wolność prasy i zabija tych, którzy go krytykują!
Wczoraj jeden z kolporterów "Prawdy" został aresztowany przez Policję, a następnie pobity brutalnie na śmierć. Jego ciało porzucono na obrzeżach Warszawy. Wielu kolporterów naszej gazety być może również nie żyje. Reżim generała nie toleruje żadnych przeciwników i brutalnie się z nimi rozprawia.

Kolporter "Prawdy" zabity na rozkaz Ledóchowskiego przez jego drabów z Policji.
Chwała temu dzielnemu człowiekowi, który oddał życie za Polskę.

Chwała kolporterom "Prawdy", którzy z narażeniem życia przekazują Polskiemu Narodowi najprawdziwsze informacje o tym co się dzieje w ich kraju. Wasza ofiara nie pójdzie na marne, a wasi oprawcy zapłacą za swoje zbrodnie!

Gazeta kolportowana z narażeniem życia w takiej ilości w jakiej uda się ją rozprowadzić kolporterom nim zostaną aresztowani, albo zabici. Kolportaż Prawdy to patriotyczna misja często samobójcza.

[Czerwony]

Quote:

W tą niedzielę w parafiach na terenie całej polski czytany był list duszpasterski prymasa Polski, arcybiskupa Augusta Hlonda. W liście arcybiskup pisze o ostatnich wydarzeniach w Polsce i na Słowacji. "Nie możemy w tych dniach uciec od myśli o naszych braciach i siostrach za południową granicą" - czytamy w liście - "gdzie nasi żyjący w pokoju i wspólnocie Bożej bracia i siostry doświadczyli okropieństwa wojny domowej, wywołanej przez ludzi występujących przeciwko nauce Chrystusa, przeciwko Kościołowi! Ludzie ci gwałtem zdobytą władzę wykorzystują dla niszczenia wszelkiego sprzeciwu! Dziękujmy Opatrzności, że zesłała nam mężów którzy uchronili Polskę przed podobnym losem." - stwierdził arcybiskup, nie wymieniając z nazwiska, jednak wyraźnie wskazując na Mieczysław Ledóchowski i #niedoszly których służby pod koniec marca rozbiły Polską Unię Faszystów po odnalezieniu dowodów na udział Władysław Orlikowski w zabójstwie Romana Dmowskiego. W tej kwestii prymas potępił "ohydne, bezczelne kłamstwa wyrażane przez tych, którzy dla faszystowskich morderców są przyjaciółmi" i wyraził nadzieję, że wszyscy sprawcy zostaną przykładnie ukarani, aby podobna tragedia już nigdy się nie powtórzyła.

Prymas Hlond odniósł się także do sytuacji robotników, którzy niedawno przeprowadzili krótki strajk zorganizowany przez PPS i Niezależne Zrzeszenia Pracownicze. Jak powiedział, każdy człowiek ma prawo do godnego życia w ludzkich warunkach, ale "z próżnego i Salomon nie naleje" a strajki nie polepszają sytuacji gospodarczej. Zachęcił, by każdy wierny, dopominając się o "ludzkie" warunki życia, jednocześnie nie przestawał "pomnażać nawet skromnego majątku i pracować na chwałę Bożą".

[Szmer]

Quote:

9 IV 1938

Rozróba, reformy czy rewolucja?

Po polityce obecnych władz polskich, de facto kierowanych przez frakcję "zaruczan" gen. Jan Michał Zarucki, trudno powiedzieć, kogo rząd traktuje jako większe zagrożenie - lewicową opozycję czy Rosję. Obecnie pogłębiająca się zapaść gospodarcza i rosnąca inflacja sprawiają, że akcja strajkowa, obejmująca dotąd tylko niektóre miasta, zyskuje coraz większe poparcie. W tej chwili wojsko tłumi komunistyczne powstanie w mieście Jaworzno. Z drugiej strony, socjalistów reżim traktuje zadziwiająco pobłażliwie. Przynajmniej w porównaniu z polityką wdrażaną na początku lat 30. W tej chwili obowiązuje nawet tymczasowe porozumienie, ustalone przez Niezależne Zrzeszenia Pracownicze z ministrem opieki społecznej, zgodny chłop.

Problem w tym, że nastroje tłumów radykalizują się, powiększając popularność socjalizmu, komunizmu i faszyzmu. Radykałów wewnątrz opozycji zdaje się reprezentować popularny działacz, Jan Obara. Pojawiają się już postulaty wolnych wyborów do parlamentu. Burżuazja polska zaś coraz głośniej żąda, by siły porządkowe wreszcie użyły siły. Prawdopodobnie będą też na to naciskać państwa bloku prorosyjskiego, bo polski przykład wywołał już kilka przypadków rozruchów w Rumunii i Jugosławii.

[Wisznu]

Quote:

Solidarni z człowiekiem pracy.

Akcja Katolicka, Chrześcijańskie Stronnictwo Pracy, cechy i organizacje rzemieślnicze, oraz liczni niezrzeszeni ludzie dobrej woli ogłosili akcję "koce dla strajkujących". Celem organizatorów jest wsparcie robotników, którzy przez przedłużający się strajk narażają swoje zdrowie i stają się coraz ubożsi.

- Sytuacja jest fatalna. Maszyny stoją i nie ma produkcji. Pracownicy i pracodawcy trwają twardo na swoich stanowiskach, a władze publiczne nie rozwiązują konfliktu ekonomicznego. Mamy państwo zbyt wycofane i godzące się na konflikt społeczny. Ani prawem, ani poprzez swój autorytet władza nie poprawia sytuacji nie wygasza konfliktu. Takie działania mogę prowadzić do rewolucji. Niestety Chrześcijańskie Stronnictwo Pracy jest bezsilne. Właśnie z tego powodu zdecydowaliśmy się pomóc najsłabszym. Jednocześnie mamy ekspertów od Katolickiej Nauki Społecznej i mediacji i o ile pracodawcy i pracownicy wyrażą taką wolę zgodzimy się oferować własną mediację, lub arbitraż. Również chętnie pomożemy władzy w wygaszeniu konfliktów o ile będzie miała wolę nas o to poprosić - poinformował dla naszej redakcji szef Klubu ChSP pan prof. Breslauer.

- Rzemieślnicy silnie odczuwają kryzys, ale dzięki charakterystyce naszej pracy żyjemy na własnym kapitale. Niestety cechy, rzemiosło i systemy korporacyjne nie są obecnie przez prawo odpowiednio traktowane i efektem są nieustanne konflikty społeczne. Mamy nadzieję, że władze będą współpracować z ChSP i naprawią wady obecnego systemu - dodał działacz rzemieślniczy i członek poznańskiego ChSP pan XXX XXX.

[Zgredźmin]

1 maja 1938

Quote:Rozłam w PSL, co go spowodowało?

Całkiem niedawno 9 polityków PSL postanowiło wystąpić z owej partii i stworzyć nową o nazwie Stronnictwo Ludowe "Piast". Oficjalnie liderzy owej grupy oskarżyli władze PSL o działania szkodliwe dla Polski i dla Chrześcijaństwa. Zastanawiające jest że Wincenty Witos i Maciej Rataj nie zgłaszali tego typu zastrzeżeń wcześniej kiedy PSL rzekomo podejmowała owe szkodliwe działania. W oficjalnym oświadczeniu p.o. prezesa PSL Andrzeja Krukowskiego możemy przeczytać: "Nigdy wcześniej nie słyszałem od pana Witosa, Rataja czy innych posłów którzy oderwali się od PSL zastrzeżeń co do kierunku działań partii. Owszem pojawiły się informacje że część posłów zamierza założyć własne stronnictwo ale jak udało mi się dowiedzieć spowodowane to było nie tyle rozbieżnościami ideologicznymi co chęcią zysku i eksponowanych stanowisk które rząd i ONL miało zaproponować rozłamowcom z SL "Piast". Należy jasno powiedzieć że zdradzanie ruchu ludowego z pobudek czysto ambicjonalnych i chciwości należy piętnować z całą stanowczością. Jednakże, a mam nadzieję że kiedyś ten dzień nadejdzie, nasi niedawni koledzy z partii pójdą po rozum do głowy i zauważą że ONL nie ma im ani ruchowi ludowemu nic do zaoferowania. Chcę jasno powiedzieć że wtedy kiedy SL "Piast" zechce ponownie zjednoczyć ruch ludowy PSL przyjmie ich z otwartymi ramionami tak jak w przypowieści o synu marnotrawnym".

Redakcja

1 maja 1938

Quote:Krukowski w Galicji promuje postulaty PSL dla wsi.

W okolicach Stanisławowa rozpoczął swoją bezpośrednią agitację na wsi p.o. prezesa PSL Andrzej Krukowski gdzie rozpoczął promowanie wśród mieszkańców wsi 6 postulatów PSL dla wsi. Są nimi demokracja, parcelacja ziemi, edukacja, ochrona zdrowia, elektryfikacja i mechanizacja. Podczas spotkań z mieszkańcami okolicznych wsi lider PSL przedstawiał ludności chłopskiej potrzebę reform ustrojowych które z pewnością poprawią w ostatecznym rozrachunku ich byt i pozycję społeczną, rozwinął pogląd że wkład wsi w życie gospodarcze kraju jest tak ogromne że ignorowanie mas chłopskich przez rząd i władzę jest pokazem pogardy jakim darzy ona żywicieli tego kraju. Powoływał się na przykład Bułgarii gdzie lud obalił dyktaturę Cara i zaprowadziła demokrację ludową w miejsce autorytatywnej władzy która mentalnie w myśleniu o chłopach tkwi w czasach feudalnych. Aby zmienić ten stan rzeczy należy nie tylko przeprowadzić demokratyzację ale parcelację majątków szlacheckich na skalę ogólnokrajową i przekazanie tych majątków chłopom na zasadach równego szacunku do siebie chłopów i wielkich posiadaczy ziemskich. Dwa poprzednie postulaty według szefa PSL są niezbędne aby poprawić poziom życia ludności wiejskiej, wprowadzenie elektryfikacji, powszechnej edukacji, ochrony zdrowia i mechanizacji spełnią się jeśli władza przejdzie w ręce ludu pracującego wsi tak samo jak ziemia która leży zaniedbana a jest własnością wielkich posiadaczy.

Lider PSL wezwał też do podnoszenia świadomości chłopów podczas niedzielnych mszy świętych na których tłumnie zawsze stawiają się tradycyjnie wychowani mieszkańcy wsi. Księżą - mówił Krukowski - mają moralny obowiązek otwierać chłopom oczy i umysły na to ich życie stało się lepsze, aby warunki życia i pracy były godne istoty ludzkiej o której to godność i dobro winni walczyć przedstawiciele Kościoła Katolickiego, ale i innych wyznań w Polsce.

W związku też ze zwiększoną aktywnością lidera PSL na Galicji w wielu miejscach doszło do wystąpień chłopskich choć o charakterze pokojowym. Mieszkańcy wsi z okolic Lwowa, Stanisławowa, Gródka Jagiellońskiego, Rawy Ruskiej, Tarnopola i Przemyśla domagali się spełnienia przez władzę postulatów przedkładanych przez PSL.

Manifestacja chłopów z okolic Lwowa

Redakcja

[poulenc]

Quote:

Relacja z pochodu pierwszomajowego w Warszawie

Z okazji Święta Pracy, 1 maja na ulice Warszawy wyszły wielotysięczne tłumy robotników i chłopów. W pokojowych pochodach deklarowali oni swoje przwyiązanie do walki o wolność oraz głosili hasła konieczności reform i zmian. Entuzjastyczny tłum ochoczo manifestował poparcie dla strajkujących oraz ich postulatów zmian i reform w kraju. Uczestnicy marszu wspominali także w okrzykach i na transparentach o nieudolności władz w zakresie polityki socjalnej oraz zmęczenie obywateli przepychankami w obozie władzy. Z biegiem czasu hasła te przerodziły się w rządania dymisji rządu oraz demokratyzacji życia politycznego w naszym kraju. Na pochodzie dumnie powiewały biało-czerwone, czerwone flagi ruchu socjalistycznego oraz zielone ruchu chłopskiego flagi. Wiele grup, głównie związanych z ruchem robotniczym i Ogólnokrajowym Komitetem Strajkowym dołączyły na kilometr przed dotarciem do celu pochodu czyli siedziby Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z rządaniami demokratyzacji oraz uwolnienia więźniów politycznych, w tym Macieja Ryszewskiego.

[poulenc]

Quote:

Ruch robotniczy świętuje!

We wszystkich miastach i miasteczkach naszego kraju robotnicy wyszli na ulicę, by w marszach i pochodach świętować swoje święto. 1 maj już od wielu lat w świadomości wielu przedstawicieli klasy robotniczej jest dniem kiedy robotnicy moga swobodnie wypowiadac to co myślą oraz razem z innymi manifestować swoje zadowolenie, bądź jak niestety w ostatnich latach, niezadowolenie z obecnej sytuacji. Najbardziej liczne, wielotysięczne marsze odbyły się w Warszawie, Łodzi, Poznaniu i Lwowie, gdzie do maszerujących robotników dołączyli ich strajkujący koledzy oraz członkowie wszystkich związków zawodowych na terenie kraju. Barwne tłumy ludzi maszerowały po głównych ulicach miast, głosząc hasła konieczności reform, demokratyzacji i poprawy życia robotników. Pochody odbywały się w pokojowej, entuzjastycznej atmosferze, przychodziły na nie całe rodziny z dziećmi, solidaryzować się z ruchem robotniczym w całej Polsce. Na marszach obecni byli także przedstawiciele kultury i sztuki, pokazujący swoje zaangażowanie i poparcie dla działań robotników oraz komitetów strajkowych w całej Polsce. Elementem dominującym na każdym pochodzie były deklaracje zmęczenia walkami o władzę oraz brutalnością polityki. Postulaty wprowadzenia reform socjalnych mimo wszystko były jednak bardziej widoczne i słyszalne przez całość pochodów. Nad porządkiem podczas większości pochodów czuwali członkowie Komitetów Porządkowych zoorganizowanych na potrzeby Święta Pracy.

[poulenc]

OG: Cenzura wycofała nakład z druku, jednak wydażenia miały miejsce.